در آستانۀ سفر رئیس جمهور و هیأت دولت به استان کرمانشاه، جلسات هم اندیشی مشترکی با حضور اعضای اتاق فکر استان کرمانشاه و مدیران مرکز بررسی های استراتژیک نهاد ریاست جمهوری از ۲۵ تا ۲۹ خردادماه ۱۳۹۵ در دانشگاه رازی کرمانشاه برگزار شد. دکتر میثم خسروی رئیس مرکز آموزش علمی-کاربردی امام رضا(ع) اسلام آبادغرب در جلسات مسائل اقتصاد و صنعت در روز ۲۶خرداد و محیط زیست در روز ۲۷ خرداد به بیان نظرات و دیدگاههای خود پرداخت که در ذیل خلاصه ای از موضوعات مطرح شده در اتاق فکر محیط زیست استان کرمانشاه درج شده است:

مسأله آب و محیط­ زیست مشکل جدید و بحران دیروز و امروز کشور نیست، بلکه مسأله ­ایست که در طول تاریخ با آن سروکار داشته ­ایم. به طور مشخّص نظریات همایون کاتوزیان و حمید اشرف هم که بن­ مایه ­ای تاثیرگرفته از آرای ویتفوگل دارند، عنصر آب و کم ­آبی را یکی از مهم­ترین شاخص­های تبیین کنش­های جامعه ایرانی تلقی می­کنند. جامعه ایرانی در طول تاریخ جامعه­ ی کم­ آب و پراکنده بوده ­است.

۱-وضعیّت موجود، مسائل و چالش­های استان کرمانشاه از حیث آب و محیط­ زیست

همانطور که آقای دکتر پاپ زن اشاره نمودند، نمودار متوسط بارندگی سی­ ساله نشان می­دهد استان کرمانشاه از حیث منابع آبی در قیاس با سایر نقاط کشور وضعیت بهتری داشته و نقشه تنش آبی در کشور نیز نشان می­دهد در بخش­های غربی استان تنش کمتری وجود دارد. اما سدسازی و نیروگاه سازی فارغ از بحران آب و برداشت بی­ رویه از منابع آبی برای کشاورزی نیز لطمات جبران ناپذیری به استان کرمانشاه وارد نموده ­است. میزان بارندگی در کشور ما ۲۵۰ میلیمتر و در جهان ۱۵۰۰ میلیمتر در سال است. از ۹۸ میلیارد متر مکعب آب استحصال شده ­ی سالیانه ۸۸ میلیارد متر مکعب در بخش کشاورزی یعنی حدود ۹۰ درصد مصرف می شود. غیر از بحران ملّی آب، معضل ریزگردها و نابودی جنگل­های زاگرس از دیگر بحران­های زیست­محیطی هستند که گریبان مردمان کرمانشاه را گرفته ­اند.

۲- تحلیل اولویت مسائل و چالش­های نیازمند مداخله در وضعیّت کنونی استان

تحلیل اولویت نقطه مغفول در بحران آبی فعلی است. تدوین جداول مصرف آب توسط افراد و گونه­ های مختلف کشاورزی از ضرورت­ های مواجهه ­ی منطقی با بحران آب به نظر می رسد. در این راستا مطالعه تجربه بسیاری از کشورها در برابر بحران آب جالب خواهد بود. در بعضی نمونه های مطالعاتی ظاهراً سیستم جامع محاسبه بهای آب مصرفی و سیستم بازیافت آب استفاده شده در کشاورزی دو اقدام مهم برای مواجهه با بحران بوده ­است. سیستمهای مدرن آبیاری و توسعه سیستمهای شوری زدایی آب دریا از دیگر اقدامات اتخاذ شده در آن بحرانها به شمار می­رفته ­است. این نیاز وجود دارد که ارزش­گذاری دقیقی از حیث آب بر روی نهاده ­های اقتصادی صورت گیرد تا استفاده از آب به سمت وضعیّت بهینه سوق یابد.

۳- راهکارهای مداخله در چالش­های اولویت­دار و شناسایی شده

۳-۱ طراحی بازارهای محلی و منطقه ­ای آب

در ابتدای سند ملی فناوری ­های راهبردی آب که سال ۱۳۹۳ توسط معاونت علمی­ وفناوری ریاست­ جمهوری تدوین شده از آب به عنوان موهبتی خدادادی یاد شده ­است، اما این سند و دیگر اسناد مشابه راهکار کارآمدی برای حفظ این موهبت الهی نشان نداده ­اند. از نظر اقتصاددانان بهترین راه برای حفظ این موهبت الهی قیمت­گذاری مناسب و گران­قیمت این موهبت است.

۳-۲ هوشمندسازی آبیاری کشاورزی

استفاده از راه حل های هوشمندسازی در آبیاری کشاورزی می تواند یک راه حل مطمئن و مطلوب برای برون رفت از بحران آب و مدیریت مناسب آن باشد. با استفاده از سیستم های کنترل و ابزار دقیق می توان تا ۵۰ درصد در هدررفت آب و مصرف انرژی صرفه­ جویی کرد. سیستم آبیاری هوشمند دارای مزایای بیشماری است که می توان با نهادینه کردن آن بحران آب را در بخش کشاورزی مدیریت کرد. مهندسان و متخصصان ابزار دقیق و مهندسی برق کنترل توانایی استفاده از این سیستم ها را در کشاورزی منطقه دارا هستند. به عنوان مشوّق­های سیاستی نیز شبیه آنچه که در مواد ۱۳۳ (بند ب) و۱۳۹ قانون برنامة پنجم توسعه برای ترویج سلول­های خورشیدی به­ کار رفت، می­توان قوانین متناظری نگاشت.

۳-۳ اولویت ­دهی به صنایع دوستدار محیط زیست

سیاست­گذاران و تصمیم ­گیران نهادهای بانکی و مالی حاکمیتی به اولویت صنایع دوستدار محیط­زیست(eco- friend)  اهتمام ورزند.